نگاهی به مستند بیبیسی :این بخشش شاهانه نبود!
رسانه نوشت
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۰۸:۲۳
وبلاگ
راز گو بلوچ نوشت :اسب پیشکش را که دندان نمیشمرند. در بیابان هم که یک لنگه کفش غنیمت است. این ها هر دو درست، و مصداق مستندی هستند که بیبیسی فارسی اخیرا با نام " درجستجوی نغمههای پنهان" در باره موسیقی بلوچ ساخت و پخش کرد. مستندهای بخش انگلیسی اغلب شاهکارند و خیلی حرفهای ساخته میشوند. ولی در باره بخش فارسی لااقل با توجه به محدودیتهایش نمیشود قاطعانه چنین گفت. سازنده مستند، اقای رضا هنری احتمالا همان عضو گروه "وشان" هستند که با صدای رعشه برانگیز خانم "فتیحه هنری" در جامعه بلوچی معرفی شد و سطح استانداردها و توقعات را از موسیقی بلوچی بطور جدی بالا برد.
با این حال این مستند بسیار پائین تر از توقعاتی که بر آن مترتب بود ظاهر شد. اولین مشکل مشهود، فقدان یک تحقیق جامع پشت این مستند بود. نمی شود در باره موسیقی بلوچ گفت ولی از نامداران مسلم و طراز اول آن چون "کمالان هوت" و "دینارزهی" و حتی قدری پیشتر "فیض محمد" به نحو شایستهاش نام نبرد، دهل و سرنای بلوچی بانشیپ قصرقند را که با عمقترین و دینامیکترین دهل و سرنای کشور در جشنوارههای ملی شناخته شده و کاندیدای اول اعزام به خارج بودهاند را نادیده گرفت، از امثال "گل محمد بلوچی" خواننده مستعد نوظهور با آن صدای غرایش نامی نبرد و به جای آن صحنههایی بازسازی شده که کسالت باری و تصنعی بودن از سر و روریشان میبارید و خوانندگانشان هم در اکثر موارد چندان شناخته شده نبودند، و اگر اشتباه نکنم مربوط به یک نقطه جغرافیایی خاص (سراوان) چندین بار تکرار میشدند.
بهتر بود سازنده مستند به جیا بازسازی صحنه های اجرا که کششی به بار نمیآوردند به گنجاندن اجراهای واقعی هنرمندان مطرح رو میکرد. از طرفی اطلاعات ارائه شده توسط گوینده متن ناپختگی معمول محققان غیر محلی را تداعی میکرد. علاوه بر آن، انفکاک موسیقی بلوچستان ایران از بخش پاکستانی آن، برنامه را از اساس محکوم به عدم موفقیت کرده است، چرا که اگر فقط یک حوزه باشد که این مرز سیاسی هرگز توان تاثیر گذاری در آن را نداشته، همانا همین موسیقی است. نمیشود از موسیقی بلوچ گفت ولی از ریشههایش، از محل نشر و رشد و نموش، از شاعر و آهنگسازهایش و در نهایت از خوانندههای برجستهاش نگفت که عمدتا آنسوی مرزند.
با این حال در مجموع پرداختن به چینین مقولهای با آنهمه تنوع و گستردگی، کار ارزشمند و بسیار پر زحمتی است که صرف بعضی نواقص ما را از تشکری جانانه باز نخواهند داشت. از صحنههای تاثیر گذار بسیار آن می توان از نوازندگی باوقار رباب، موسیقی "گواتی" و "لیکوی سرحدی" و تیتراژ پایانی صدای خانم فتیحه هنری را نام برد.