استقلال در سیره‌ی فقهای اسلامی و نهضت «تولید و تحریم»

اجتماع نوشت

27 اسفند 1393 ساعت 7:54

وبگاه "حسین غضنفری" نوشت:

(به بهانه ی سالگرد تحریم تنباکو)
در باب ماجرای تحریم استعمال تنباکو توسط زعیم وقت شیعه، آیت الله العظمی میرزای شیرازی (ره) بارها سخن گفته شده و نگارنده به جهت عدم اطاله ی کلام و اتلاف وقت خوانندگان عزیز، صرفا به چند نکته در باب این موضوع می پردازد.

۱- تحریم استعمال تنباکو، با هدف جلوگیری از استیلای بیگانگان در نظام فرهنگی و اقتصادی مملکت اسلامی صورت گرفت و موفقیت آن قیام، نشان دهنده ی تاثیر کم نظیر و بلکه بی نظیر فقهای شیعه در عدم تکرار نقشه ی تکراری دولت استعماری انگلستان در تسخیر اقتصادی و فرهنگی یک کشور – مشابه ماجرای کمپانی هند شرقی – می باشد.

۲- استیلای اقتصادی بیگانگان بویژه دول استعمارگر غربی، علاوه بر تضییع حقوق یک ملت و جلوگیری از پیشرفت آنها و به تاراج بردن منابع و ثروت های یک کشور، هجمه ی فرهنگی را نیز به دنبال دارد؛ خصوصا وقتی پای فرهنگ غربی در میان است که در ذات خود خصوصیت تخریب و تهاجم به فرهنگ های دیگر را داراست. هجوم به فرهنگ و حتی زبان ملت هند پس از تسلط اقتصادی کمپانی هند شرقی انگلستان بر آن کشور و اقداماتی نظیر وضع جریمه برای تمرد از تکلم به زبان انگلیسی بهترین شاهد این ماجراست. فلذا همیشه برای رسیدن به استقلال فرهنگی، باید استقلال اقتصادی را نیز دنبال کرد.

۳- اصل استقلال فرهنگی و اقتصادی بلاد اسلامی در اعصار گذشته جایگاه ویژه ای در منظر فقهای شیعه داشته و با تاکید بر تقویت دو بال “تولید داخلی” و “تحریم کالای خارجی” ، و در نتیجه رفع نیاز از بیگانگان و جلوگیری از دخالت آنها در تحقق عدالت و پیشرفت، سمت و سوی پرواز امت اسلامی را به سوی افق بلند ایجاد “تمدن اسلامی” سوق داده اند. در ادامه به شواهدی از این امر اشاره می گردد.

• در ماجرای اعطای امتیازاتی به یهودی انگلیسی به نام رویتر که هیچ عبارتی به کمال “فروش ایران” نمیتواند آن را توصیف کند، حاج ملا علی کنی (ره) فقیه نامی شیعه طی نامه ای به ناصر الدین شاه ضمن سرزنش بانیان عقد آن قرارداد و قرارداد های ننگین پیشین، شاه مملکت را بابت فروش ارزان حق حاکمیت خود مذمت میکند و با مقایسه ی امتیازات قرارداد رویتر با امتیازات کمپانی هند، و این که آن کمپانی با امتیازات کمتر هند را اشغال کرد، یادآور میشود با کثرت امتیازات اعطا شده، رویتر “چگونه ایران نبرد و چرا نبرد”؟ این موضع حکیمانه و مملو از ژرف اندیشی در مقابل شاه مستبدی مثل ناصر الدین شاه که با نامه ای با مضمون “فضولی موقوف” او پاسخ داده میشود، در شرایطی صورت میگیرد که سردمداران محافل روشنفکری سکولار و غرب زده ی آن زمان نظیر حسین خان سپهسالار و میرزا ملکم خان، خود از اصلی ترین مجریان این گونه وطن فروشی ها بوده اند.

• روشنگری های آیت الله شیخ محمد تقی نجفی اصفهانی معروف به آقا نجفی اصفهانی در حوزه ی اصفهان، که در آن زمان بزرگترین حوزه ی علمیه کشور بود، علیه نفوذ انگلستان در بازارهای اقتصادی و تسلط آن دولت استعماری بر معیشت ایرانیان در بیداری روحانیت و بالتبع مردم بسیار موثر بوده است و نوعی نگرانی عمیق را از اقدامات سلطه ستیزانه ی او در رجال انگلیسی بر می انگیزد؛ به طوری که “سردرمندولف” وزیر مختار انگلیس دو سال قبل از تحریم تنباکو در نامه ای به ناصر الدین شاه رو به ازدیاد بودن تجارت خارجه را به شاه گوشزد می کند و با نام بردن از آقا نجفی اصفهانی، وی را خطری مسلم برای تجارت (بخوانید استعمار) انگلیسی ها می شمارد.

• شیخ فضل الله نوری، فقیه بزرگوار شیعه سه سال قبل از تحریم تنباکو در نامه ای به میرزای شیرازی در مورد هجوم کالای بیگانه و نگرانی خود از آن می نویسد. میرزای شیرازی در جوابیه ی شیخ فضل الله، با تایید این نگرانی و اعلام سرور از این دیدگاه شیخ فضل الله، بر “ترتب مفاسد بر حمل اجناس از بلاد کفر” و اینکه “مایه ی خرابی دین و دنیای مسلمین است” مهر تایید میزند و چاره ی آن را این گونه بیان میکند: “بر عهده ی ذی الشوکه از مسلمین است که با عزم محکم مبرم در صدد رفع احتیاج خلق باشد به مهیا کردن مایحتاج آنها” . با تسری این دیدگاه از سمت مرجع شیعیان و روشنگری و زمینه سازی فکری روحانیت در بین مردم، نهایتا با فتوای تاریخی میرزا، بساط تسلط بیگانه چیده شد.

• آیت الله نجفی اصفهانی، در اوج استیلای اقتصادی بیگانگان بر کشور و در شرایطی که ساده ترین مایحتاج روزانه ی مردم نظیر قند به طور گسترده وارداتی بوده و وابسته به قدرتهای خارجی بود، با تاسیس شرکت اسلامیه به همراه چند تن دیگر از علمای اسلامی و تولید پوشاک وطنی سعی میکند به نوبه ی خود قسمتی از نیاز کشور را رفع کرده و بخشی از دست متجاوز استعمارگران را از بازارهای کشورش قطع کند.

۴- همین دیدگاه استقلال طلبانه ی برخواسته از تفکر ایرانی- اسلامی است که موجب اعتراضات امام خمینی (ره) علیه قانون ننگین کاپیتولاسیون، دخالت آمریکا و انگلیس در حاکمیت کشور و استخراج بی حساب منابع ثروت شد و به انقلاب اسلامی انجامید و اگر تلاش فقهای شیعه در دو صده ی اخیر برای بیداری ملت و هوشیاری امت نبود، چه بسا هنوز هم چکمه ی انگلیسی و آمریکایی بر سر ایران و ایرانی می نواخت و بود و نبود کشور را به تاراج می برد.

۵- تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ی ایرانی که امروز جزء موکدات اصلی مقام معظم رهبری است، ادامه ی همان مسیری است که فقهای شیعه که مصادیق بارز عزتمندی اسلامی و وطن دوستی اند، دنبال می کرده اند. تحریم تنباکو به لغو آن انجامید، و قطعا تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ی ایرانی که وظیفه ای دو طرفه بین مردم و مسئولین است، به خواست خدا به قطع حربه های تاثیرگذاری دشمنان این کشور بر معیشت و فرهنگ مردم خواهد انجامید.

۶- در این نهضت که بیش از دو قرن است که ادامه دارد، تکلیف مصرف کننده خرید کالای ملی و حتی الممکن تحریم کالای خارجی است و تکلیف ارکان حکومتی نیز حمایت از تولید و تشویق و تقویت کارآفرینان و تولیدگران. و قطعا جهت نیل به آرمان نهایی نهضت تحریم که همان استقلال است، قصور هر یک از طرفین – مصرف کننده و مسئولین- وظیفه و تکلیف را از دیگری ساقط نمی کند؛ و حتی در صورت سهل انگاری مسئولین، رفتار عامه ی مردم نقش مهمتری داراست و میتواند کفه ی سنگین تری در تعیین نتیجه ی این نهضت باشد، چنانچه در ماجرای تحریم تنباکو خواست و مطالبه ی همگانی مردم به عنوان مصرف کننده باعث تغییر رویکرد مسئولین وقت شد.

انتهای پیام

کد مطلب: 20033

آدرس مطلب: https://www.baham91.ir/vdchxvni.23nvxdftt2.html