همه با هم - نجات هامون جازموریان دردلگان سیستان وبلوچستان

نجات هامون جازموریان دردلگان سیستان وبلوچستان

وب سایت طایفه هوت رخشانی دلگان , 24 ارديبهشت 1394 ساعت 9:44

باتلاق بين المللي جازموريان در جنوب شرق ايران که روزگاري در اين ايام سال ميزبان انواع پرندگان مهاجر بود هم اکنون به صورت کامل خشک شده و به کانون بروز طوفان نمک در غرب سیستان وبلوچستان وجنوب کرمان تبديل شده است.

به گزارش سرویس وبگردی همه با هم به نقل از سایت طایفه هوت رخشانی دلگان، تالاب هامون جازموریان یکی از تالاب‌های مهم ایران است که در جنوب شرقی استان کرمان و در مرز این استان با استان سیستان و بلوچستان در میان کوه‌های مکران و شاهسواران در ارتفاع 350 متری از سطح دریا قرار دارد.

این پهنه آبی از شرق به غرب در حدود 300 کیلومتر طول و از شمال به جنوب در محدوده‌ای به عرض 100 متر گسترده شده که بیش از نیمی از آن در استان کرمان واقع شده است.

تالاب جازموریان به وسیله رودخانه هلیل رود درکرمان و رودخانه بمپور سیستان وبلوچستان(در شرق تالاب) تغذیه می‌شود و بنا به فصول مختلف سال وسعت آن تغییر می‌کند. هامون جازموریان به جهت قرارگیری در منطقه‌ای کم‌آب، به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع آبی شهرستان دلگان استان سیستان وبلوچستان واستان کرمان به شمار می‌رود.

برخلاف تمام هامون‌های بسته درونی ایران، خاک‌های هامون جازموریان شوری اندکی دارد و زمین آن از قلوه سنگ‌ها و لایه‌های شنی و آهکی تشکیل شده است. در واقع دلیل این امر این است که آب در دریاچه جازموریان ساکن نیست و زهکش طبیعی دارد. در گذشته رودهای هلیل رود جیرفت و بمپور ایرانشهردر جنوب غربی این دریاچه به دریای عمان می‌ریختند اما در دوره‌های اخیر زمین‌شناسی بر اثر چین‌خوردگی زمین، دره مسدود شده و این دریاچه را به صورت کنونی درآورده است.

این تالاب یکی از بکرترین اکوسیستم‌های ایران است اما در اثر خشکسالی‌های اخیر درسیستان وبلوچستان و استان کرمان و احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه‌های استان کرمان از جمله هلیل‌رود، متأسفانه بخش قابل توجهی از این دریاچه و مراتع اطراف آن کاملاً خشک شده و هر روز بر شدت خسارت‌ها افزوده می‌شود. این امر سبب به هم خوردن چرخه مهاجرت پرندگان به این باتلاق شده است و حضور پرندگان سیبری در این باتلاق آنقدر کمرنگ شده که تقریباً می‌توان گفت به صفر رسیده است. در فصول بارانی، در قسمت‌های عمیق این دریاچه آب مشاهده می‌شود اما در سایر مواقع به شکل مرداب درآمده و یا به کفه‌های نمکی و کفه‌های رسی تبدیل می‌شود.

در اصطلاح محلی پوشش گیاهی را «جاز» می‌نامند و انبوهی و کثرت آن را «موریان» می‌گویند به همین سبب این ناحیه به «جازموریان» معروف شده است. یکی از معانی‌ای که برای واژه «هامون»، در لغتنامه درج شده کلمه «دشت» می‌باشد.

اما آنچه که جازموریان را با تهدید مواجه کرده است خشکسالی های 15 ساله استانسیستان وبلوچستان و کرمان از یک سو و از سوی دیگر احداث سدهای متعدد بر روی رودخانه های این حوزه آبریز از جمله هلیل رود است.

در حال حاضر بزرگترین سد جنوب شرق کشور در جیرفت بر روی رودخانه هلیل رود احداث شده و در مسیر این رودخانه چندین سد خاکی نیز وجود دارد سایر رودخانه ها نیز شاهد ساخت سد های کوچک و بزرگ هستند که درنهایت میزان آبدهی به تالاب را محدود می کند این درحالی است که بر روی سرشاخه های هلیل رود نیز چندین سد درحال احداث است.

ادامه این امر نگرانیهای طرفداران محیط زیست را افزایش داده است از سوی دیگر مسئولان محلی نیز نگران ادامه زندگی در آبادیها و حضور عشایر اطراف این تالاب هستند آنچه که هم اکنون روی داده است آغاز موج مهاجرت از اطرف این حوزه آبریز است که مهمترین مرکز تولید دام و علوفه دامی منطقه است می باشد.

این تالاب با کم ابی شدید مواجه است،علت اصلی بروز این پدیده خشکسالی و کم آبی شدید رودخانه هلیل رود است که رفع این مشکل برای ادامه حیات جازموریان ضروری است. هامون جازموریان از مهمترین ذخیره گاههای گیاهی و جانوری غرب سیستان وبلوچستان وجنوب کرمان است از سوی دیگر مراتع اطراف جازموریان سالها منبع اصلی تغذیه دامها هستند و در واقع ادامه اقتصاد خانوارهای بومی به حیات این تالاب بستگی دارد.

ادامه بی توجهی موجب می شود تالاب جازموریان سرنوشتی مانند دریاچه ارومیه پیدا کند